ဆားမပါတဲ့ ဟင္း ေပါ့ပ်က္ပ်က္နဲ႔ဆိုတဲ့ ဆိုရိုးစကားဟာ မီးဖိုေခ်ာင္တိုင္းကို ရည္ညႊန္းေနသလိုပါပဲ။ မီးဖိုထဲမွာ မရွိမျဖစ္ ပစၥည္းကို ေျပာပါရင္ဆို
ဆားလည္း အပါအ၀င္ပါပဲ။ ဆားမရွိတဲ့ အိမ္ဆိုတာ မရွိသေလာက္ပါပဲ။ အိမ္တိုင္း အသံုးျပဳေနၿပီး တစ္ကမာၻလံုး မျငင္းတဲ့ ဆားဟာ ဘာေၾကာင့္ ဘယ္လို စားသံုးဖို႔ ျဖစ္လာပါသလဲ ?

ဆားဆိုတာဟာ ဆိုဒီယမ္ကလိုရိုက္လို႔ ေခၚတဲ့ သိပၸံေ၀ါဟာရ ကေန လာတာပါ။ ပင္လယ္ေရကေန ဆားကို ရႏုိင္မွန္း သိၾကပါတယ္။ ပင္လယ္ေရ တစ္ဂါလံမွာ ဆား ၄ေအာင္စ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဆားလႊာ ရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေက်ာက္မီးေသြး တူးသလို တူးၾကၿပီး ပင္လယ္ေရကေနလည္း ထုတ္ယူၾကပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဆားထုတ္တဲ့ နည္းကေတာ့ ဆားရည္ကို ခန္းတဲ့ အထိ ေျမတြင္းမွာ ေနလွန္းပါတယ္။ ၿပီးရင္ မီးနဲ႔ ထပ္ခ်က္ပါတယ္။ ။ ဆားကို အဓိက ေရာင္းခ်တဲ့ ႏုိင္ငံေတြကေတာ့ အဂၤလန္၊ ျပင္သစ္၊ ဂ်ာမနီ၊ အီတလီ၊ ရုရွ၊ အိႏၵိယ၊ အေမရိကန္နဲ႔ တရုတ္တုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဆားဟာ ေရွးအက်ဆံုး အစားအစာ တစ္ခုျဖစ္ၿပီး ကမာၻေပၚမွာ ရွိတဲ့ ေရွးအက်ဆံုး လမ္းေတြဟာ ဆားသယ္ေဆာင္ဖို႔ အတြက္ ေဖာက္လုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ လမ္းေတြ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ေရွးယခင္က ဆားကို စစ္ျဖစ္ၿပီးေတာင္ ယူၾကရတဲ့ ကာလေတြ ရွိခဲ့ပါတယ္။

ဆားဟာ ဘာေၾကာင့္ အေရးပါသလဲ ဆိုရင္ေတာ့ လူေတြ အသက္ရွင္ေနထိုင္ဖို႔ အတြက္ ဆားကို လိုပါတယ္။ လူတင္မက သက္ရွိေတြ အားလံုးအတြက္ လိုအပ္တာပါ။ စားေသာက္တဲ့ အစာေတြကို ေခ်ဖ်က္ဖို႔ ဟိုက္ဒရိုကေလာရစ္ အက္ဆစ္ကို ဆားကေန ရရွိၾကပါတယ္။  ဆားဟာ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေရဓာတ္ ပါဝင္မႈကို ထိန္းညႇိေပးရာမွာ ပါဝင္ပါတယ္။

အထူးသျဖင့္ အရည္ေတြရဲ႕ ပါဝင္မႈကို မွ်ေျခ ရေအာင္ ထိန္းထား ေပးရပါတယ္။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ ထဲက အာ႐ံုေၾကာ နာဗ္ေၾကာအဖြဲ႕မွာ လွ်ပ္စစ္ဓာတ္ ဆိုင္ရာ အခ်က္ျပမႈ အတြက္ ဆိုဒီယမ္အိုင္းယြန္းလို႔ ေခၚတဲ့ ဓာတ္ဆားကို အသံုးခ်ရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ လူေတြ၊ သတၲဝါေတြ အသက္ရွင္သန္ဖို႔ အတြက္ ဆားဟာ အေရးပါလွ ပါတယ္။ ဆားကို လိုတာထက္ပိုၿပီး စားရင္ေတာ့ ေသြးတိုးေရာဂါကို ျဖစ္ေစပါတယ္။

ဆားကို စားသံုးရာမွာတင္မကဘဲ အစားအစာေတြကို ၾကာရွည္ခံေအာင္ အသံုးျပဳတဲ့ ေနရာမွာလည္း သံုးပါတယ္။ ေရာဂါပိုးေတြကို ေသေစႏုိင္တာေၾကာင့္ လည္ေခ်ာင္းနာတဲ့ အခါ ျဖစ္ေစ၊ သြားနာတဲ့ အခါျဖစ္ေစ ဆားရည္ ခဏငံုၿပီး ေထြးေပးရပါတယ္။ ဆားမွာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၿပီး အစားအစာ အတြက္ သံုးတဲ့ ဆားကေတာ့ အိမ္သံုးဆား၊ အုိင္အိုဒင္းဆား၊ စားပြဲတင္ဆားေတြပါ။ လူတစ္ဦး အေနျဖင့္ တစ္ေန႔တာ လိုအပ္တဲ့ဆား (ဆိုဒီယမ္ကလို႐ိုက္) ပမာဏဟာ အသက္အရြယ္  အလိုက္ ၁၅၀ဝ မီလီဂရမ္မွ ၂၃၀ဝ မီလီဂရမ္ ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

Ref: Swansone, MgMandalay