မယ္ဇလီပင္ဟာ အေရွ႕ေတာင္အာရွကေန စတင္ေပါက္ေရာက္ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ မယ္ဇလီဆိုတာ အပင္တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး အရြက္နဲ႔ အဖူးကို စားရတာပါ။ မယ္ဇလီဖူးသုပ္ဟာ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေန႔မွာဆို ေဆးေပါင္းခတယ္ဆိုတဲ့ အယူအဆတစ္ခု အေနနဲ႔ သုပ္စားၾကပါတယ္။ မယ္ဇလီဟာ ျပဳတ္ၿပီး သုပ္စား၊ တို႔စား ၾကသလို အရြက္ကိုလည္း ဟင္းခ်ိဳ ခ်က္စားၾကပါတယ္။ ခံတြင္းၿမိန္ေစၿပီး နာလန္ထ လူမမာေတြအတြက္ေတာ့ ခံတြင္းလုိက္ေစမယ့္ ဟင္းရည္ တစ္ခြက္ပါ။

မယ္ဇလီဖူးနဲ႔ အရြက္တို႔မွာ ကယ္လိုရီ အနည္းငယ္၊ ပရိုတိန္း၊ အဆီဓာတ္၊ ကစီဓာတ္၊ ထံုးဓာတ္၊ သံဓာတ္၊ ဗီတာမင္ ေအ၊ ဗီတာမင္ဘီ၀မ္း၊ ဗီတာမင္ဘီတူး၊ ႏုိင္ယာစင္၊ ဗီတာမင္စီ တို႔ ပါ၀င္ပါတယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြမွာ ေတြ႔ရခဲတဲ့ ေဆးဖက္၀င္တဲ့ Glycosides, Terpenoids, Tannins, Saponins, Flavonoids ႏွင့္ Steroids ေတြလည္း ပါ၀င္ပါေသးတယ္။ အရသာမွာ ခ်ိဳ၊ ဆိမ့္၊ ဖန္ သံုးမ်ိဳးေရာၿပီး ခါးသက္သက္ အရသာကေတာ့သိသိသာသာ ခံစားရႏုိင္ပါတယ္။

malzali

မယ္ဇလီဖူးကို သုပ္စားရင္ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ အိပ္ေပ်ာ္ေစပါတယ္။ အူမႀကီးကို ေကာင္းစြာ အလုပ္ေပးၿပီး အသည္းကိုလည္း ေကာင္းေစပါတယ္။ ပါးစပ္အတြင္း အပူနာျဖစ္ျခင္းကို မယ္ဇလီရြက္ကို ျပဳတ္ေသာက္ေပးရင္ သက္သာေစပါတယ္။ အစာေျခစနစ္ကို ေကာင္းမြန္ေစႏုိင္တဲ့ အျပင္ အဆိပ္ရွိတဲ့ သတၱ၀ါေတြကို အကိုက္ခံရပါက အရြက္ကို ေခ်ၿပီး အံုေပးရင္ သက္သာေစပါတယ္။ မယ္ဇလီဖူးကို စားျခင္းေၾကာင့္ ကိုယ္ထဲက မေကာင္းတဲ့ အဆီေတြကို ေလာင္ကြ်မ္းေစပါတယ္။

မယ္ဇလီကို အေနာက္တိုင္းမွာေတာ့ အဓိက ပရိေဘာဂေတြ ျပဳလုပ္ရာမွာ Black Wood လို႔ နာမည္ႀကီးၿပီး အသားမာၿပီး လူႀကိဳက္မ်ားတဲ့ သစ္တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။

မယ္ဇလီဖူးကို သုပ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ အဓိက လိုအပ္တာေတြဟာ ျပဳတ္ထားတဲ့ မယ္ဇလီဖူး၊ ၾကက္သြန္နီ အေနေတာ္ တစ္လံုး၊ ပဲအက်တ္မႈန္႔၊ ငံျပာရည္၊ ပုဇြန္ေျခာက္၊ အရသာမွဳန္႔၊ ဆီခ်က္၊ သံပုရာသီး တို႔ပါပဲ။ ၿပီးရင္ အရသာကို ေရာနယ္ၿပီး အရသာ ျမည္းၾကည့္ၿပီးရင္ ရပါၿပီ။ မဲဇလီရြက္ ဟင္းခ်ိဳကေတာ့ ပုဇြန္ေျခာက္နဲ႔ ခ်က္လို႔ ရသလို ငါးနဲ႔လည္း ခ်က္လို႔ ရပါတယ္။ ခရမ္းသီးကို မီးဖုတ္ၿပီး ထည့္ေသာက္ရင္ အခ်ိဳဓာတ္ကို ေလးပင္ေစပါတယ္။

အခ်ို႕ကလည္း ခရမ္းခ်ဥ္သီး ထည့္ၾကပါတယ္။ ၾကက္သြန္နီ၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ဆီအနည္းငယ္၊ နႏြင္း၊ ဆား၊ ဆန္ေလွာ္ထည့္ခ်င္ရင္ ဆန္ေလွာ္အနည္းငယ္၊အရသာမႈန္႔ တို႔ ထည့္၀င္ၿပီး ခ်က္လို႔ ရပါတယ္။ မယ္ဇလီရြက္ကို  အရင္ျပဳတ္ၿပီး ပထမရည္ကို သြန္ပစ္ပါ။ ၿပီးရင္ ထပ္ျပဳတ္ပါ။ ငါးကို ျပဳတ္ၿပီး အရိုးႏႊင္ထားပါ။ ပုဇြန္ေျခာက္ဆိုရင္လည္း မညက္တညက္ေလး ေထာင္းထားပါ။ ဆီေလးကို ပါတယ္ဆိုရံုေလး ထည့္ၿပီး ဆီသတ္ပါ။ ၿပီးရင္ ၾကက္သြန္ေတြ နူးလာၿပီဆိုရင္ ငါးနဲ႔ ခရမ္းသီးကို ထည့္ၿပီး ေမႊပါ။ ၿပီးရင္ ေရထည့္ပါ။ ေရဆူလာရင္ေတာ့ ဆန္ေလွာ္ထည့္ခ်င္ရင္ ထည့္ပါ။ အရသာျမည္းၿပီး လိုသလို ျပင္လုိက္ရင္ အခါဓာတ္ မပါသေလာက္ ျဖစ္သြားတဲ့ ခံတြင္းၿမိန္ေစမယ့္ မယ္ဇလီရြက္ ဟင္းခ်ဳိကို သံုးေဆာင္လို႔ ရပါၿပီ။ အခါးကို သက္သာေစခ်င္ရင္ ထမင္းရည္ ထည့္ခ်က္ၾကပါတယ္။

Ref: 08hachi, Pauk Pauk